การใช้ประโยชน์จากผลผลิตมันสำปะหลัง
ประเทศไทยมีการปลูกมันสำปะหลังเป็นจำนวนมากถึง 25.57 ล้านตัน ในปี 2520-2551 และมีแนวโน้มที่เพิ่มสูงขึ้นทุก ๆ ปี โดยในปี 2563 พบว่าประเทศไทยมีเนื้อที่เพาะปลูกรวมทั้งประเทศ 9.44 ล้านไร่ เนื้อที่เก็บเกี่ยว 8.92 ล้านไร่ ผลผลิต 28.10 ล้านตัน มีการส่งออกในรูปแบบต่าง ๆ และนำมาแปรรูปในอุตสาหกรรมแป้งและอาหารสัตว์ อีกทั้งนี้ยังนำมารับประทานในรูปของอาหารชนิดต่าง ๆ มันสำปะหลังเป็นพืชที่สามารถนำทุกส่วนมาใช้ประโยชน์ได้ ตั้งแต่ใบ ลำต้น ตลอดจนส่วนของราก อย่างไรก็ตามการใช้ประโยชน์มันสำปะหลังภายในประเทศส่วนใหญ่ยังจำกัดอยู่เพียงอุตสาหรรมแป้งและอาหารสัตว์ ส่วนที่นำมารับประทานก็เพียงเป็นอาหารว่าง ประเภทขนมหวานเพียงเล็กน้อยเท่านั้น แต่แท้จริงแล้วมันสำปะหลังถูกนำไปใช้เป็นอาหารหลักของมนุษย์มาเป็นเวลานานมาแล้ว โดยเฉพาะประเทศทางแถบทวีปแอฟริกา และอเมริกาใต้ ตลอดจนบางประเทศในทวีปเอเชีย ดังนั้นการใช้ประโยชน์ของมันสำปะหลังจึงมีมากมายดังต่อไปนี้
ประโยชน์ของมันสำปะหลังแยกตามส่วนต่าง ๆ ของต้น
มันสำปะหลังสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วน ตั้งแต่ ใบ ลำต้น ตลอดจนส่วนของราก โดยใช้เป็นอาหาร นำมาแปรรูปในอุตสาหกรรมแป้งและอาหารสัตว์ สำหรับประเทศไทยส่วนใหญ่มักใช้ประโยชน์ในอุตสาหกรรมแป้งและอาหารสัตว์ และเป็นสินค้าส่งออกในรูปแบบต่าง ๆ ได้แก่ แป้งมันสำปะหลัง แป้งดัดแปร และมันสำปะหลังอัดเม็ด/มันเส้น (ตารางการส่งออกผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังของประเทศไทย) ยังมีเพียงส่วนน้อยที่นำมาใช้เป็นอาหารโดยตรง เช่น ขนมมันสำปะหลังเชื่อม ขนมมันทิพย์ ขนมมันนึ่ง เป็นต้น
หัวสด
1. ใช้เป็นอาหาร โดย ต้ม นึ่ง ย่าง อบ เชื่อม ตลอดถึงการนำมาหมักคลุกน้ำมันผสมเครื่องเทศ ถั่วลิสง หรือนำมาทำเป็นแป้งแล้วแปรรูปเป็นอาหารชนิดต่าง ๆ ตลอดจนนำมาฝานเป็นแผ่นบาง ๆ แล้วทอด
2. ใช้เป็นอาหารสัตว์ ทั้งที่เป็นหัวสด กากที่เหลือจากการทำแป้ง เปลือกของหัว
3. ส่งโรงงานอุตสาหกรรมทำแป้ง มันเส้น มันอัดเม็ด แอลกอฮอล์ ฯลฯ
ใบ
ใช้เป็นอาหารสัตว์ โดยใช้ใบสด หรือ ใบตากแห้งป่นผสมกับอาหารข้นเลี้ยงสัตว์
ลำต้น
เมล็ด
การส่งออกผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังของประเทศไทย
| การส่งออกผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังของประเทศไทย | ||||||||||||||||
| ปี | 1 | 2 | 3 | รวมส่งออก
(1-3) |
4 | 5 | 6 | รวมมันสำปะหลัง
ส่งออกทั้งหมด (1-6) | ||||||||
| แป้งมัน
(Native Starch) |
แป้งดัดแปร
(Modeified Starch) |
ไข่มุก
(Pearl) |
มันเส้น
(Chip) |
มันอัเม็ด
(Pellet) |
กาก
(Pulp) | |||||||||||
| ปริมาณ
(ตัน) |
มูลค่า
(M.Bath) |
ปริมาณ
(ตัน) |
มูลค่า
(M.Bath) |
ปริมาณ
(ตัน) |
มูลค่า
(M.Bath) |
ปริมาณ
(ตัน) |
มูลค่า
(M.Bath) |
ปริมาณ
(ตัน) |
มูลค่า
(M.Bath) |
ปริมาณ
(ตัน) |
มูลค่า
(M.Bath) |
ปริมาณ
(ตัน) |
มูลค่า
(M.Bath) |
ปริมาณ
(ตัน) |
มูลค่า
(M.Bath) | |
| 2012 | 2,235,574 | 30,796 | 845,815 | 18,930 | 23,540 | 581 | 3,104,929 | 50,307 | 4,611,976 | 33,239 | 82,178 | 566 | 610,102 | 2,741 | 8,409,185 | 86,853 |
| 2013 | 2,445,612 | 34,880 | 897,351 | 20,038 | 27,005 | 636 | 3,369,968 | 55,554 | 5,755,376 | 39,515 | 58,866 | 407 | 521,171 | 2,531 | 9,705,381 | 98,007 |
| 2014 | 3,011,941 | 41,053 | 947,192 | 21,633 | 28,061 | 715 | 3,987,194 | 63,401 | 6,777,097 | 48,873 | 21,852 | 142 | 405,834 | 1,940 | 11,191,977 | 114,356 |
| 2015 | 2,923,441 | 41,167 | 905,028 | 21,447 | 29,658 | 771 | 3,858,127 | 63,385 | 7,259,774 | 51,869 | 38,861 | 291 | 525,551 | 1,780 | 11,682,313 | 117,325 |
| 2016 | 3,275,985 | 39,981 | 947,120 | 21,227 | 35,425 | 847 | 4,258,530 | 62,055 | 6,406,148 | 39,037 | 1,174 | 79 | 573,555 | 1,744 | 11,239,407 | 102,915 |
| 2017 | 3,133,778 | 35,059 | 1,010,734 | 20,757 | 31,757 | 737 | 4,176,269 | 56,553 | 6,445,350 | 36,524 | 35,685 | 200 | 515,020 | 1,795 | 11,172,324 | 95,072 |
| 2018 | 2,936,309 | 44,590 | 1,032,504 | 24,335 | 36,317 | 944 | 4,005,130 | 69,869 | 3,989,681 | 28,440 | 11,387 | 886 | 270,958 | 1,176 | 8,277,156 | 100,371 |
| 2019 | 2,835,484 | 38,500 | 1,038,610 | 23,740 | 40,759 | 1,030 | 3,914,853 | 63,271 | 2,402,555 | 16,278 | 12,328 | 100 | 265,434 | 1,127 | 6,595,170 | 80,776 |
| 2020 | 2,781,681 | 36,103 | 1,034,574 | 23,392 | 45,550 | 1,153 | 3,861,805 | 60,648 | 3,063,671 | 21,389 | 12,241 | 110 | 180,744 | 795 | 7,118,460 | 82,941 |
| 2021 | 256,086 | 3,378 | 85,695 | 1,896 | 2,578 | 63 | 344,359 | 5,337 | 495,069 | 3,771 | 4,640 | 36 | 28,258 | 139 | 872,325 | 9,282 |