การใช้ประโยชน์จากผลผลิตมันสำปะหลัง

ประเทศไทยมีการปลูกมันสำปะหลังเป็นจำนวนมากถึง 25.57 ล้านตัน ในปี 2520-2551 และมีแนวโน้มที่เพิ่มสูงขึ้นทุก ๆ ปี โดยในปี 2563 พบว่าประเทศไทยมีเนื้อที่เพาะปลูกรวมทั้งประเทศ 9.44 ล้านไร่ เนื้อที่เก็บเกี่ยว 8.92 ล้านไร่ ผลผลิต 28.10 ล้านตัน มีการส่งออกในรูปแบบต่าง ๆ และนำมาแปรรูปในอุตสาหกรรมแป้งและอาหารสัตว์ อีกทั้งนี้ยังนำมารับประทานในรูปของอาหารชนิดต่าง ๆ มันสำปะหลังเป็นพืชที่สามารถนำทุกส่วนมาใช้ประโยชน์ได้ ตั้งแต่ใบ ลำต้น ตลอดจนส่วนของราก อย่างไรก็ตามการใช้ประโยชน์มันสำปะหลังภายในประเทศส่วนใหญ่ยังจำกัดอยู่เพียงอุตสาหรรมแป้งและอาหารสัตว์ ส่วนที่นำมารับประทานก็เพียงเป็นอาหารว่าง ประเภทขนมหวานเพียงเล็กน้อยเท่านั้น แต่แท้จริงแล้วมันสำปะหลังถูกนำไปใช้เป็นอาหารหลักของมนุษย์มาเป็นเวลานานมาแล้ว โดยเฉพาะประเทศทางแถบทวีปแอฟริกา และอเมริกาใต้ ตลอดจนบางประเทศในทวีปเอเชีย ดังนั้นการใช้ประโยชน์ของมันสำปะหลังจึงมีมากมายดังต่อไปนี้

ประโยชน์ของมันสำปะหลังแยกตามส่วนต่าง ๆ ของต้น

มันสำปะหลังสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วน ตั้งแต่ ใบ ลำต้น ตลอดจนส่วนของราก โดยใช้เป็นอาหาร นำมาแปรรูปในอุตสาหกรรมแป้งและอาหารสัตว์ สำหรับประเทศไทยส่วนใหญ่มักใช้ประโยชน์ในอุตสาหกรรมแป้งและอาหารสัตว์ และเป็นสินค้าส่งออกในรูปแบบต่าง ๆ ได้แก่ แป้งมันสำปะหลัง แป้งดัดแปร และมันสำปะหลังอัดเม็ด/มันเส้น (ตารางการส่งออกผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังของประเทศไทย) ยังมีเพียงส่วนน้อยที่นำมาใช้เป็นอาหารโดยตรง เช่น ขนมมันสำปะหลังเชื่อม ขนมมันทิพย์ ขนมมันนึ่ง เป็นต้น

ภาพหัวสด

หัวสด

1. ใช้เป็นอาหาร โดย ต้ม นึ่ง ย่าง อบ เชื่อม ตลอดถึงการนำมาหมักคลุกน้ำมันผสมเครื่องเทศ ถั่วลิสง หรือนำมาทำเป็นแป้งแล้วแปรรูปเป็นอาหารชนิดต่าง ๆ ตลอดจนนำมาฝานเป็นแผ่นบาง ๆ แล้วทอด

2. ใช้เป็นอาหารสัตว์ ทั้งที่เป็นหัวสด กากที่เหลือจากการทำแป้ง เปลือกของหัว

3. ส่งโรงงานอุตสาหกรรมทำแป้ง มันเส้น มันอัดเม็ด แอลกอฮอล์ ฯลฯ

ภาพใบมันสำปะหลัง

ใบ

ใช้เป็นอาหารสัตว์ โดยใช้ใบสด หรือ ใบตากแห้งป่นผสมกับอาหารข้นเลี้ยงสัตว์

การส่งออกผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังของประเทศไทย

การส่งออกผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังของประเทศไทย
ปี	1		2		3		รวมส่งออก  (1-3)		4		5		6		รวมมันสำปะหลัง ส่งออกทั้งหมด (1-6)
	แป้งมัน  (Native Starch)		แป้งดัดแปร (Modeified Starch)		ไข่มุก (Pearl)				มันเส้น (Chip)		มันอัเม็ด (Pellet)		กาก (Pulp)
	ปริมาณ (ตัน)	มูลค่า (M.Bath)	ปริมาณ (ตัน)	มูลค่า (M.Bath)	ปริมาณ (ตัน)	มูลค่า (M.Bath)	ปริมาณ (ตัน)	มูลค่า (M.Bath)	ปริมาณ (ตัน)	มูลค่า (M.Bath)	ปริมาณ (ตัน)	มูลค่า (M.Bath)	ปริมาณ (ตัน)	มูลค่า (M.Bath)	ปริมาณ (ตัน)	มูลค่า (M.Bath)
2012	2,235,574	30,796	845,815	18,930	23,540	581	3,104,929	50,307	4,611,976	33,239	82,178	566	610,102	2,741	8,409,185	86,853
2013	2,445,612	34,880	897,351	20,038	27,005	636	3,369,968	55,554	5,755,376	39,515	58,866	407	521,171	2,531	9,705,381	98,007
2014	3,011,941	41,053	947,192	21,633	28,061	715	3,987,194	63,401	6,777,097	48,873	21,852	142	405,834	1,940	11,191,977	114,356
2015	2,923,441	41,167	905,028	21,447	29,658	771	3,858,127	63,385	7,259,774	51,869	38,861	291	525,551	1,780	11,682,313	117,325
2016	3,275,985	39,981	947,120	21,227	35,425	847	4,258,530	62,055	6,406,148	39,037	1,174	79	573,555	1,744	11,239,407	102,915
2017	3,133,778	35,059	1,010,734	20,757	31,757	737	4,176,269	56,553	6,445,350	36,524	35,685	200	515,020	1,795	11,172,324	95,072
2018	2,936,309	44,590	1,032,504	24,335	36,317	944	4,005,130	69,869	3,989,681	28,440	11,387	886	270,958	1,176	8,277,156	100,371
2019	2,835,484	38,500	1,038,610	23,740	40,759	1,030	3,914,853	63,271	2,402,555	16,278	12,328	100	265,434	1,127	6,595,170	80,776
2020	2,781,681	36,103	1,034,574	23,392	45,550	1,153	3,861,805	60,648	3,063,671	21,389	12,241	110	180,744	795	7,118,460	82,941
2021	256,086	3,378	85,695	1,896	2,578	63	344,359	5,337	495,069	3,771	4,640	36	28,258	139	872,325	9,282

ผลิตภัณฑ์จากมันสำปะหลัง

• ผลิตภัณฑ์1
• ผลิตภัณฑ์2
• ผลิตภัณฑ์3