ผลต่างระหว่างรุ่นของ "การจำแนกพันธุ์"

จาก Cassava
ไปยังการนำทาง ไปยังการค้นหา
 
(ไม่แสดง 17 รุ่นระหว่างกลางโดยผู้ใช้ 2 คน)
บรรทัดที่ 1: บรรทัดที่ 1:
มันสำปะหลัง (ชื่อวิทยาศาสตร์: ''Manihot esculenta'' (L.) Crantz) เป็นพืชหัวชนิดหนึ่ง มีชื่อเรียกกันทั่วไปในภาษาอังกฤษว่า แคสซาวา (Cassava) หรือ ทาปิโอก้า (Tapioca) ประเทศแถบแอฟริกา เรียกชื่อ ภาษาฝรั่งเศสว่า แมนิออค (Manioc) มันสำปะหลังมีถิ่นกำเนิดในอเมริกาใต้ เช่น ประเทศเปรู เม็กซิโก กัวเตมาลา ฮอนดูรัส และบราซิล ซึ่งมีการปลูกมันสำปะหลังมา 3,000 ถึง 7,000 ปีแล้ว ต่อมาได้ขยายไปสู่แหล่งอื่นๆ ของโลก โดยชาวโปรตุเกส และสเปน นำมันสำปะหลังจากเม็กซิโก มายังฟิลิปปินส์ ประมาณ ค.ศ.17 และชาวฮอลแลนด์ นำไปยังอินโดนิเซีย ประมาณ ค.ศ.18 สำหรับประเทศไทยนั้น ไม่มีหลักฐานที่แน่ชัดว่า มีการนำมันสำปะหลังเข้ามาปลูกเมื่อใด แต่คาดว่ามีการนำมันสำปะหลังมาจากประเทศมาเลเซียเมื่อปี พ.ศ. 2329 โดยมีชื่อ เรียกในระยะต่อมาว่า มันไม้ และมันสำโรง คำว่ามันสำปะหลัง นั้นภาษามาเลเซียและอินโดนีเซียเรียกว่า Ubikayu แปลว่า พืชที่มีรากขยายใหญ่ และคล้ายกับภาษาชวาตะวันตกว่า "สัมเปอ (Sampeu)" <ref name=":0">มูลนิธิสถาบันพัฒนามันสำปะหลังแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. สืบค้นเมื่อ 5 มิถุนายน 2564. จาก https://www.tapiocathai.org/C.html</ref>
=== '''มันสำปะหลังที่พัฒนาโดยมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์''' ===
[[เกษตรศาสตร์ 50]]
 
[[เกษตรศาสตร์ 72]]
 
[[ห้วยบง 60]]
 
[[ห้วยบง 80]]
 
[[ห้วยบง 90]]
 
=== '''มันสำปะหลังที่พัฒนาโดยกรมวิชาการเกษตร''' ===
[[ระยอง 1]]
 
[[ระยอง 5]]
 
[[ระยอง 72]]        
 
[[ระยอง 90]]
 
[[ระยอง 9]]
 
[[ระยอง 11]]
 
[[ระยอง 7]]
 
[[ระยอง 86-13]]
 
=== '''มันสำปะหลังจากความร่วมมือหลายหน่วยงาน (สวทช กรมวิชาการเกษตร และมหาวิทยาลัยมหิดล)''' ===
[[พิรุณ 1]]
 
มันสำปะหลัง (ชื่อวิทยาศาสตร์: ''Manihot esculenta'' (L.) Crantz) เป็นพืชหัวชนิดหนึ่ง มีชื่อเรียกทั่วไปในภาษาอังกฤษว่า แคสซาวา (Cassava) หรือทาปิโอก้า (Tapioca) ประเทศแถบแอฟริกาเรียกชื่อภาษาฝรั่งเศสว่า แมนิออค (Manioc) มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาใต้ ซึ่งมีการปลูกมันสำปะหลังมา 3,000 ถึง 7,000 ปีต่อมาได้ขยายไปสู่แหล่งอื่นๆ สำหรับประเทศไทยนั้นไม่มีหลักฐานที่แน่ชัดว่ามีการนำมันสำปะหลังเข้ามาปลูกเมื่อใด แต่คาดว่ามีการนำมันสำปะหลังมาจากประเทศมาเลเซียเมื่อปี พ.ศ.2329 โดยมีชื่อเรียกในระยะต่อมาว่า มันไม้และมันสำโรง <ref name=":0">มูลนิธิสถาบันพัฒนามันสำปะหลังแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. สืบค้นเมื่อ 5 มิถุนายน 2564. จาก https://www.tapiocathai.org/C.html</ref>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="2" |          '''มันสำปะหลัง'''
| colspan="2" |          '''มันสำปะหลัง'''
บรรทัดที่ 30: บรรทัดที่ 61:
|''M. esculenta''
|''M. esculenta''
|}
|}
'''มันสำปะหลังที่ปลูกในประเทศไทย แบ่งเป็น 2 ชนิดคือ'''  
มันสำปะหลังมีทั้งชนิดหวาน (Sweet Type) มีปริมาณกรดไฮโดรไซยานิคต่ำ ใช้เพื่อการบริโภค เช่น พันธุ์[[ห้านาที]] และมันสำปะหลังชนิดขม (Bitter Type) มีกรดไฮโดรไซยานิคสูง เป็นพิษและมีรสขม            ไม่เหมาะสำหรับการบริโภค แต่เหมาะใช้ในอุตสาหกรรมผลิตแป้งและอาหารสัตว์ เช่น พันธุ์[[ระยอง 90]]  [[ระยอง 7]] [[ระยอง 9]]  [[ระยอง 5]] [[ระยอง 11]] [[ระยอง 72]] [[ระยอง 1]] [[ห้วยบง 80]] [[ห้วยบง 60]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] [[เกษตรศาสตร์ 72]] [[ระยอง 86-13]] และ[[ห้วยบง 90]] เป็นต้น   
 
หน่วยงานที่มีบทบาทในการพัฒนาพันธุ์มันสำปะหลัง ได้แก่ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์และกรมวิชาการเกษตร ได้จำแนกพันธุ์มันสำปะหลังในประเทศไทย ตามลักษณะของสี รูปร่าง ลักษณะทรงต้น ใบ และ การแตกกิ่ง โดยลักษณะเด่นที่สามารถใช้จำแนกพันธุ์ในปัจจุบัน มีดังนี้
== '''ลักษณะเด่นที่ใช้จำแนกพันธุ์'''<ref>กรมวิชาการเกษตร. 2552. การจำแนกพันธุ์มันสำปะหลัง. โรงพิมพ์สำนักงานพุทธศาสนาแห่งชาติ.</ref><ref>กรมส่งเสริมการเกษตร. 2558. คู่มือการจำแนกพันธุ์มันสำปะหลัง. บริษัท ซัน แพคเกจจิ้ง (2014) จำกัด.</ref> ==
 
* '''สียอดอ่อน''' สามารถสังเกตได้จากสีของยอดอ่อนมันสำปะหลังที่ยังไม่คลี่ออกมา ได้แก่
 
# สีเขียว เช่น พันธุ์[[ห้านาที]] [[ห้วยบง 90]] [[ระยอง 90]]  [[ระยอง 7]] [[ห้วยบง 80]] และ[[ระยอง 9]] เป็นต้น
# สีม่วงอมเขียว เช่น พันธุ์[[ระยอง 11]]  และ[[พิรุณ 1]] เป็นต้น
# สีม่วงอมน้ำตาล เช่น พันธุ์[[ระยอง 86-13]] [[ระยอง 5]] เป็นต้น
# สีม่วง เช่น พันธุ์[[ระยอง 72]] [[ระยอง 1]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] [[เกษตรศาสตร์ 72]] และ[[ห้วยบง 60]] เป็นต้น
 
* '''ขนที่ยอดอ่อน''' มันสำปะหลังพันธุ์ที่ไม่มีขนอ่อนมักจะมีลักษณะเงา มัน ส่วนมันสำปะหลังที่มีขนอ่อนมักจะมีลักษณะด้าน เมื่อสัมผัสจะนุ่มมือ ได้แก่
 
# ยอดอ่อนมีขน เช่น พันธุ์[[ระยอง 60]]  และ[[ระยอง 1]] เป็นต้น
# ยอดอ่อนไม่มีขน เช่น พันธุ์[[ห้านาที]] [[ห้วยบง 90]] [[ระยอง 90]] [[ระยอง 7]] [[ห้วยบง 80]] [[ระยอง 9]] [[ระยอง 11]] [[ระยอง 86-13]] [[ระยอง 5]] [[ระยอง 72]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] [[เกษตรศาสตร์ 72]] [[ห้วยบง 60]] และ[[พิรุณ 1]] เป็นต้น
 
* '''สีก้านใบ''' สีของก้านใบ ดูที่ก้านใบในตำแหน่งใบที่ 5 จากใบยอดที่คลี่เต็มที่แล้ว 5 ใบจากยอด เมื่ออายุประมาณ 3 – 6 เดือนหลังปลูก ได้แก่
 
# สีเขียวอ่อน เช่น พันธุ์[[ระยอง 90]] เป็นต้น
# สีเขียวอมชมพู เช่น พันธุ์[[ระยอง 7]] [[พิรุณ 1]] และ[[ระยอง 9]] เป็นต้น
# สีเขียวอมแดง เช่น พันธุ์[[ระยอง 1]]  [[ระยอง 11]] [[ระยอง 86-13]] [[ห้วยบง 90]] และ[[ห้วยบง 80]] เป็นต้น
# สีแดงเข้ม เช่น พันธุ์[[ห้านาที]] [[ระยอง 5]] และ[[ระยอง 72]] เป็นต้น
# สีเขียวอมม่วง เช่น พันธุ์[[เกษตรศาสตร์ 72]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] และ[[ห้วยบง 60]] เป็นต้น
 
* '''รูปร่างของแฉกที่อยู่กลางใบ''' ใบมันสำปะหลังเป็นแบบใบเดี่ยว แผ่นใบเว้าเป็นแฉก มีรูปร่างและจำนวนแฉกแตกต่างกันไปตามพันธุ์ โดยปกติมี 3 – 9 แฉก ยาวประมาณ 4 – 20 เซนติเมตร                กว้างประมาณ 1 – 6 เซนติเมตร รูปทรงของแฉกแตกต่างกัน เช่น เรียวยาว สั้นป้อม สังเกตุเมื่ออายุประมาณ 3 – 4 เดือนหลังปลูก โดยดูในตำแหน่งใบที่ 5 จากใบยอดที่คลี่เต็มที่ ได้แก่
 
# รูปแถบ (linear)
# รูปรี (elliptic)
# รูปใบหอก (lanceolate) เช่น พันธุ์[[ห้านาที]] [[ระยอง 1]] [[ระยอง 90]] [[ระยอง 5]] [[ระยอง 7]] [[ระยอง 9]] [[ระยอง 72]] [[ห้วยบง 60]] [[ห้วยบง 80]] [[ห้วยบง 90]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] [[เกษตรศาสตร์ 72]]  [[พิรุณ 1]] และ[[ระยอง 11]] เป็นต้น
# รูปใบหอกกลับ (oblanceolate) เช่น [[ระยอง 86-13]] เป็นต้น
# รูปไวโอลิน (pandurate)
 
* '''สีลำต้น''' ได้แก่
 
# สีเขียวเงิน เช่น พันธุ์[[ระยอง 1]] [[ระยอง 72]] [[ระยอง 11]] [[ระยอง 86-13]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] [[เกษตรศาสตร์ 72]] [[ห้วยบง 60]] [[ห้วยบง 90]] [[พิรุณ 1]] และ[[ห้วยบง 80]] เป็นต้น
# สีเขียวอมน้ำตาล เช่น พันธุ์[[ระยอง 5]] เป็นต้น
# สีน้ำตาลอมเหลือง เช่น พันธุ์[[ระยอง 9]] เป็นต้น
# สีน้ำตาลอมส้ม เช่น พันธุ์[[ระยอง 90]] เป็นต้น
# สีน้ำตาลอ่อน เช่น พันธุ์[[ระยอง 7]] และ[[ระยอง 60]] เป็นต้น
 
* '''ลักษณะหูใบ''' ส่วนของโคนก้านใบที่ติดกับลำต้นมีหูใบ (stipule) มีรูปร่าง ขนาด และสีเฉพาะแต่ละพันธุ์ เช่น พันธุ์[[ระยอง 72]] หูใบมีสีแดงเข้มปลายหูใบงอนขึ้นคล้ายขนตา พันธุ์[[ระยอง 11]] หูใบมีสีเขียวคาดสีแดง และพันธุ์[[ห้วยบง 60]] หูใบมีสีเขียวยาว เป็นต้น
 
* '''ลักษณะทรงต้นหรือการแตกกิ่ง''' บางพันธุ์ลำต้นเป็นต้นเดี่ยว ไม่มีการแตกกิ่ง บางพันธุ์มีการแตกกิ่งหลายระดับ โดยเท่าที่พบจะไม่เกิน 4 กิ่ง พันธุ์ที่มีการแตกกิ่งมากและแตกกิ่งหลายระดับจะมีลักษณะเป็นพุ่มเตี้ย พันธุ์ที่มีการแตกกิ่งน้อยจะสูง ได้แก่
 
# ทรงต้นแตกกิ่ง 0 – 1 ระดับ เช่น พันธุ์[[ห้านาที]] [[ระยอง 1]] [[ระยอง 7]] [[ระยอง 9]]  [[ระยอง 86-13]] [[เกษตรศาสตร์ 72]] [[ห้วยบง 90]] และ[[ระยอง 72]] เป็นต้น
# ทรงต้นแตกกิ่ง 1 – 3 ระดับ เช่น พันธุ์[[ระยอง 11]] [[ระยอง 5]] [[ห้วยบง 60]] [[ห้วยบง 80]] [[พิรุณ 1]] และ[[เกษตรศาสตร์ 50]] เป็นต้น
# ทรงต้นแตกกิ่ง 2 – 4 ระดับ เช่น พันธุ์[[ระยอง 90]] เป็นต้น


# ชนิดหวาน (Sweet Type)  เป็นมันสำปะหลังที่มีปริมาณกรดไฮโดรไซยานิคต่ำ ไม่มีรสขมใช้เพื่อการบริโภคของมนุษย์ มีทั้งชนิดเนื้อร่วนนุ่ม และชนิดเนื้อแน่น เหนียว แต่มีจำนวนน้อย
* '''สีเปลือกหัว''' เป็นลักษณะที่สังเกตได้ในระยะเก็บเกี่ยว ได้แก่
# ชนิดขม (Bitter Type) เป็นมันสำปะหลังที่มีกรดไฮโดรไซยานิคสูง เป็นพิษ และมีรสขม ไม่เหมาะสำหรับ การบริโภคของมนุษย์ หรือใช้หัวมันสำปะหลัง สดเลี้ยงสัตว์โดยตรง แต่จะใช้สำหรับอุตสาหกรรมแปรรูปต่างๆเช่น แป้งมัน มันอัดเม็ด และแอลกอฮอล์ เป็นต้น เนื่องจากมีปริมาณแป้งสูง มันสำปะหลังที่ปลูกในประเทศ ไทยส่วนใหญ่เป็นชนิดขมสำหรับใช้ในอุตสาหกรรม<ref name=":0" />


มันสำปะหลังสามารถปลูกได้หลายพื้นที่ของประเทศไทย ที่มีความแตกต่างกันทั้งในด้านสภาพแวดล้อมและสภาพอากาศ อย่างไรก็ดีมันสำปะหลังแต่ละพันธุ์สามารถเจริญเติบโตและให้ผลผลิตได้ดีในพื้นที่ที่แตกต่างกัน ดังนั้นการเลือกพันธุ์ที่เหมาะสมต่อพื้นที่ปลูกจะช่วยเพิ่มโอกาสในการได้ผลผลิตเต็มศักยภาพของพันธุ์ ปัญหาที่สำคัญในการเลือกพันธุ์มันสำปะหลัง คือ ไม่สามารถจำแนกพันธุ์มันสำปะหลังที่จะใช้ปลูกได้ เนื่องจากไม่ทราบลักษณะเด่นประจำพันธุ์ ส่งผลให้ไม่ได้ผลผลิตตามที่คาดการณ์และทำให้ไม่สามารถเลือกขยายพันธุ์มันสำปะหลังได้ตามจำนวนที่ต้องการ หน่วยงานที่มีการพัฒนาพันธุ์มันสำปะหลัง เช่น มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์และกรมวิชาการเกษตร ได้จำแนกพันธุ์มันสำปะหลังในประเทศไทย โดยเฉพาะพันธุ์การค้าตามลักษณะเด่นของแต่ละพันธุ์<ref>กรมส่งเสริมการเกษตร. 2558. คู่มือการจำแนกพันธุ์มันสำปะหลัง. บริษัท ซัน แพคเกจจิ้ง (2014) จำกัด</ref>
# สีขาวครีม เช่นพันธุ์[[ระยอง 7]] และ[[ระยอง 72]] เป็นต้น
# สีน้ำตาล เช่น พันธุ์[[ระยอง 11]]  เป็นต้น
# สีน้ำตาลอ่อน เช่น พันธุ์[[ระยอง 1]]  [[ระยอง 5]] [[ระยอง 9]]  [[ระยอง 86-13]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] [[เกษตรศาสตร์ 72]] [[ห้วยบง 60]] [[ห้วยบง 90]] และ[[ห้วยบง 80]] เป็นต้น
# สีน้ำตาลเข้ม เช่น พันธุ์[[ห้านาที]] [[พิรุณ 1]] และ[[ระยอง 90]] เป็นต้น


== ลักษณะเด่นที่ใช้จำแนกพันธุ์ ==
* '''สีเนื้อหัว''' ได้แก่


* '''สียอดอ่อน''' สามารถสังเกตได้จากสีของยอดอ่อนมันสำปะหลังที่ยังไม่คลี่ออกมา
# สีขาว เช่น พันธุ์[[ห้านาที]] [[ระยอง 1]] [[ระยอง 5]] [[ระยอง 7]] [[ระยอง 72]] [[ระยอง 90]] [[ระยอง 9]] [[ระยอง 11]] [[ระยอง 86-13]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] [[เกษตรศาสตร์ 72]] [[ห้วยบง 60]] [[ห้วยบง 90]] [[พิรุณ 1]] และ[[ห้วยบง 80]] __FORCETOC__เป็นต้น
*# สีเขียวอ่อน เช่น พันธุ์[[ระยอง 90]] [[ระยอง 3]] [[ระยอง 7]] [[ห้วยบง 80]]
*# สีเขียว เช่น พันธุ์[[ระยอง 9]]
*# สีม่วงอมเขียว เช่น [[ระยอง 60]]
*# สีม่วงอมน้ำตาล เช่น พันธุ์[[ระยอง 5]] [[ระยอง 11]]
*# สีม่วง เช่น พันธุ์[[ระยอง 72]] [[ระยอง 1]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] [[ห้วยบง 60]]
*'''ขนที่ยอดอ่อน''' มันสำปะหลังพันธุ์ที่ไม่มีขนอ่อนมักจะมีลักษณะเงา มัน ส่วนมันสำปะหลังที่มีขนอ่อนมักจะมีลักษณะด้าน เมื่อสัมผัสจะนุ่มมือ
*#ยอดอ่อนไม่มีขน เช่น พันธุ์[[ระยอง 90]] [[ระยอง 5]] [[ระยอง 7]] [[ระยอง 9]] [[ระยอง 72]] [[ห้วยบง 60]] [[ห้วยบง 80]] [[ระยอง 11]] [[เกษตรศาสตร์ 50]]
*'''สีก้านใบ''' สีของก้านใบ ดูที่ก้านใบในตำแหน่งใบที่ 5 จากใบยอดที่คลี่เต็มที่แล้ว 5 ใบจากยอด เมื่ออายุประมาณ 3 – 6 เดือนหลังปลูก
*#สีเขียวอ่อน เช่น พันธุ์[[ระยอง 90]]
*#สีเขียวอมชมพู เช่น [[ระยอง 3]] [[ระยอง 7]] [[ระยอง 9]]
*#สีเขียวอมแดง เช่น พันธุ์[[ระยอง 1]] [[ระยอง 60]] [[ระยอง 11]] [[ห้วยบง 60]] [[เกษตรศาสตร์ 5]] [[ห้วยบง 80]]
*#สีแดงเข้ม เช่น พันธุ์[[ระยอง 5]] [[ระยอง 72]]
*'''รูปร่างของแฉกที่อยู่กลางใบ''' ใบมันสำปะหลังเป็นแบบใบเดี่ยว แผ่นใบเว้าเป็นแฉก มีรูปร่างและจำนวนแฉกแตกต่างกันไปตามพันธุ์ โดยปกติมี 3 – 9 แฉก ยาวประมาณ 4 – 20 ซม. กว้างประมาณ 1 – 6 ซม. รูปทรงของแฉกแตกต่างกัน เช่น เรียวยาว สั้นป้อม สังเกตุเมื่ออายุประมาณ 3 – 4 เดือนหลังปลูก โดยดูในตำแหน่งใบที่ 5 จากใบยอดที่คลี่เต็มที่
*#รูปแถบ (linear)
*#รูปรี (elliptic)
*#รูปใบหอก (lanceolate) เช่น พันธุ์[[ระยอง 90]] [[ระยอง 5]] [[ระยอง 7]] [[ระยอง 9]] [[ระยอง 72]] [[ห้วยบง 60]] [[ห้วยบง 80]] [[ระยอง 11]]
*#รูปใบหอกกลับ (oblanceolate)
*#รูปไวโอลิน (pandurate) เช่น [[CMR35-22-19]]
*'''สีลำต้น'''
*#สีเขียวเงิน เช่น พันธุ์[[ระยอง 1]] [[ระยอง 72]] [[ระยอง 11]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] [[ห้วยบง 60]] [[ห้วยบง 80]]
*#สีเขียวอมน้ำตาล เช่น พันธุ์[[ระยอง 5]]
*#สีน้ำตาลอมเหลือง เช่น พันธุ์[[ระยอง 9]]
*#สีน้ำตาลอมส้ม เช่น พันธุ์[[ระยอง 90]]
*#น้ำตาลอ่อน เช่น พันธุ์ [[ระยอง 3]] [[ระยอง 7]] [[ระยอง 60]]
*'''ลักษณะหูใบ''' ส่วนของโคนก้านใบที่ติดกับลำต้นมีหูใบ (stipule) มีรูปร่าง ขนาด และสีเฉพาะแต่ละพันธุ์ เช่นพันธุ์[[ระยอง 72]] หูใบมีสีแดงเข้มปลายหูใบงอนขึ้นคล้ายขนตา พันธุ์[[ระยอง 11]] หูใบมีสีเขียวคาดสีแดง และพันธุ์[[ห้วยบง 60]] หูใบมีสีเขียวยาว
*'''ลักษณะทรงต้นหรือการแตกกิ่ง''' บางพันธุ์ลำต้นเป็นต้นเดี่ยว ไม่มีการแตกกิ่ง บางพันธุ์มีการแตกกิ่งหลายระดับ โดยเท่าที่พบจะไม่เกิน 4 กิ่ง พันธุ์ที่มีการแตกกิ่งมากและแตกกิ่งหลายระดับจะมีลักษณะเป็นพุ่มเตี้ย พันธุ์ที่มีการแตกกิ่งน้อยจะสูง ได้แก่
*#ทรงต้นแตกกิ่ง 0 – 1 ระดับ เช่น พันธุ์[[ระยอง 1]] [[ระยอง 7]] [[ระยอง 9]] [[ระยอง 60]] [[ระยอง 72]]
*#ทรงต้นแตกกิ่ง 1 – 3 ระดับ เช่น พันธุ์[[ระยอง 11]] [[ระยอง 5]] [[ห้วยบง 60]] [[ห้วยบง 80]] [[เกษตรศาสตร์ 50]]
*#ทรงต้นแตกกิ่ง 2 – 4 ระดับ เช่น พันธุ์[[ระยอง 3]] [[ระยอง 90]]
*'''ขั้วหัว''' เป็นลักษณะที่สังเกตได้ในระยะเก็บเกี่ยว ได้แก่
*#มีขั้ว เช่น พันธุ์[[ระยอง 72]]
*#ไม่มีขั้ว เช่น พันธุ์[[ระยอง 1]] [[ระยอง 7]] [[ระยอง 9]] [[ระยอง 60]] [[ระยอง 90]] [[ระยอง 11]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] [[ห้วยบง 60]] [[ห้วยบง 80]]
*'''สีเปลือกหัว''' เป็นลักษณะที่สังเกตได้ในระยะเก็บเกี่ยว ได้แก่
*#สีขาวครีม เช่นพันธุ์[[ระยอง 7]] [[ระยอง 72]]
*#สีน้ำตาล เช่น พันธุ์ [[ระยอง 11]]
*#สีน้ำตาลอ่อน เช่น พันธุ์[[ระยอง 1]] [[ระยอง 3]] [[ระยอง 5]] [[ระยอง 9]] [[ระยอง 60]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] [[ห้วยบง 60]] [[ห้วยบง 80]]
*#สีน้ำตาลเข้ม เช่น พันธุ์[[ระยอง 90]]
*'''สีเนื้อหัว''' มีสองแบบ ได้แก่
*#สีขาว เช่น พันธุ์[[ระยอง 1]] [[ระยอง 3]] [[ระยอง 5]] [[ระยอง 7]] [[ระยอง 72]] [[ระยอง 90]] [[ระยอง 11]] [[เกษตรศาสตร์ 50]] [[ห้วยบง 60]] [[ห้วยบง 80]]
*#สีขาวครีม เช่น พันธุ์[[ระยอง 60]]  __FORCETOC__


== อ้างอิง ==
== '''อ้างอิง''' ==

รุ่นแก้ไขปัจจุบันเมื่อ 10:03, 3 ธันวาคม 2564

มันสำปะหลังที่พัฒนาโดยมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

เกษตรศาสตร์ 50

เกษตรศาสตร์ 72

ห้วยบง 60

ห้วยบง 80

ห้วยบง 90

มันสำปะหลังที่พัฒนาโดยกรมวิชาการเกษตร[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

ระยอง 1

ระยอง 5

ระยอง 72        

ระยอง 90

ระยอง 9

ระยอง 11

ระยอง 7

ระยอง 86-13

มันสำปะหลังจากความร่วมมือหลายหน่วยงาน (สวทช กรมวิชาการเกษตร และมหาวิทยาลัยมหิดล)[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

พิรุณ 1

มันสำปะหลัง (ชื่อวิทยาศาสตร์: Manihot esculenta (L.) Crantz) เป็นพืชหัวชนิดหนึ่ง มีชื่อเรียกทั่วไปในภาษาอังกฤษว่า แคสซาวา (Cassava) หรือทาปิโอก้า (Tapioca) ประเทศแถบแอฟริกาเรียกชื่อภาษาฝรั่งเศสว่า แมนิออค (Manioc) มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาใต้ ซึ่งมีการปลูกมันสำปะหลังมา 3,000 ถึง 7,000 ปีต่อมาได้ขยายไปสู่แหล่งอื่นๆ สำหรับประเทศไทยนั้นไม่มีหลักฐานที่แน่ชัดว่ามีการนำมันสำปะหลังเข้ามาปลูกเมื่อใด แต่คาดว่ามีการนำมันสำปะหลังมาจากประเทศมาเลเซียเมื่อปี พ.ศ.2329 โดยมีชื่อเรียกในระยะต่อมาว่า มันไม้และมันสำโรง [1]

มันสำปะหลัง
อาณาจักร: Plantae
หมวด: Magnoliophyta
ชั้น: Magnoliopsida
อันดับ: Malpighiales
วงศ์: Euphorbiaceae
วงศ์ย่อย: Crotonoideae
เผ่า: Manihoteae
สกุล: Manihot
สปีชีส์: M. esculenta

มันสำปะหลังมีทั้งชนิดหวาน (Sweet Type) มีปริมาณกรดไฮโดรไซยานิคต่ำ ใช้เพื่อการบริโภค เช่น พันธุ์ห้านาที และมันสำปะหลังชนิดขม (Bitter Type) มีกรดไฮโดรไซยานิคสูง เป็นพิษและมีรสขม ไม่เหมาะสำหรับการบริโภค แต่เหมาะใช้ในอุตสาหกรรมผลิตแป้งและอาหารสัตว์ เช่น พันธุ์ระยอง 90 ระยอง 7 ระยอง 9 ระยอง 5 ระยอง 11 ระยอง 72 ระยอง 1 ห้วยบง 80 ห้วยบง 60 เกษตรศาสตร์ 50 เกษตรศาสตร์ 72 ระยอง 86-13 และห้วยบง 90 เป็นต้น   

หน่วยงานที่มีบทบาทในการพัฒนาพันธุ์มันสำปะหลัง ได้แก่ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์และกรมวิชาการเกษตร ได้จำแนกพันธุ์มันสำปะหลังในประเทศไทย ตามลักษณะของสี รูปร่าง ลักษณะทรงต้น ใบ และ การแตกกิ่ง โดยลักษณะเด่นที่สามารถใช้จำแนกพันธุ์ในปัจจุบัน มีดังนี้

ลักษณะเด่นที่ใช้จำแนกพันธุ์[2][3][แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

  • สียอดอ่อน สามารถสังเกตได้จากสีของยอดอ่อนมันสำปะหลังที่ยังไม่คลี่ออกมา ได้แก่
  1. สีเขียว เช่น พันธุ์ห้านาที ห้วยบง 90 ระยอง 90 ระยอง 7 ห้วยบง 80 และระยอง 9 เป็นต้น
  2. สีม่วงอมเขียว เช่น พันธุ์ระยอง 11 และพิรุณ 1 เป็นต้น
  3. สีม่วงอมน้ำตาล เช่น พันธุ์ระยอง 86-13 ระยอง 5 เป็นต้น
  4. สีม่วง เช่น พันธุ์ระยอง 72 ระยอง 1 เกษตรศาสตร์ 50 เกษตรศาสตร์ 72 และห้วยบง 60 เป็นต้น
  • ขนที่ยอดอ่อน มันสำปะหลังพันธุ์ที่ไม่มีขนอ่อนมักจะมีลักษณะเงา มัน ส่วนมันสำปะหลังที่มีขนอ่อนมักจะมีลักษณะด้าน เมื่อสัมผัสจะนุ่มมือ ได้แก่
  1. ยอดอ่อนมีขน เช่น พันธุ์ระยอง 60 และระยอง 1 เป็นต้น
  2. ยอดอ่อนไม่มีขน เช่น พันธุ์ห้านาที ห้วยบง 90 ระยอง 90 ระยอง 7 ห้วยบง 80 ระยอง 9 ระยอง 11 ระยอง 86-13 ระยอง 5 ระยอง 72 เกษตรศาสตร์ 50 เกษตรศาสตร์ 72 ห้วยบง 60 และพิรุณ 1 เป็นต้น
  • สีก้านใบ สีของก้านใบ ดูที่ก้านใบในตำแหน่งใบที่ 5 จากใบยอดที่คลี่เต็มที่แล้ว 5 ใบจากยอด เมื่ออายุประมาณ 3 – 6 เดือนหลังปลูก ได้แก่
  1. สีเขียวอ่อน เช่น พันธุ์ระยอง 90 เป็นต้น
  2. สีเขียวอมชมพู เช่น พันธุ์ระยอง 7 พิรุณ 1 และระยอง 9 เป็นต้น
  3. สีเขียวอมแดง เช่น พันธุ์ระยอง 1 ระยอง 11 ระยอง 86-13 ห้วยบง 90 และห้วยบง 80 เป็นต้น
  4. สีแดงเข้ม เช่น พันธุ์ห้านาที ระยอง 5 และระยอง 72 เป็นต้น
  5. สีเขียวอมม่วง เช่น พันธุ์เกษตรศาสตร์ 72 เกษตรศาสตร์ 50 และห้วยบง 60 เป็นต้น
  • รูปร่างของแฉกที่อยู่กลางใบ ใบมันสำปะหลังเป็นแบบใบเดี่ยว แผ่นใบเว้าเป็นแฉก มีรูปร่างและจำนวนแฉกแตกต่างกันไปตามพันธุ์ โดยปกติมี 3 – 9 แฉก ยาวประมาณ 4 – 20 เซนติเมตร กว้างประมาณ 1 – 6 เซนติเมตร รูปทรงของแฉกแตกต่างกัน เช่น เรียวยาว สั้นป้อม สังเกตุเมื่ออายุประมาณ 3 – 4 เดือนหลังปลูก โดยดูในตำแหน่งใบที่ 5 จากใบยอดที่คลี่เต็มที่ ได้แก่
  1. รูปแถบ (linear)
  2. รูปรี (elliptic)
  3. รูปใบหอก (lanceolate) เช่น พันธุ์ห้านาที ระยอง 1 ระยอง 90 ระยอง 5 ระยอง 7 ระยอง 9 ระยอง 72 ห้วยบง 60 ห้วยบง 80 ห้วยบง 90 เกษตรศาสตร์ 50 เกษตรศาสตร์ 72 พิรุณ 1 และระยอง 11 เป็นต้น
  4. รูปใบหอกกลับ (oblanceolate) เช่น ระยอง 86-13 เป็นต้น
  5. รูปไวโอลิน (pandurate)
  • สีลำต้น ได้แก่
  1. สีเขียวเงิน เช่น พันธุ์ระยอง 1 ระยอง 72 ระยอง 11 ระยอง 86-13 เกษตรศาสตร์ 50 เกษตรศาสตร์ 72 ห้วยบง 60 ห้วยบง 90 พิรุณ 1 และห้วยบง 80 เป็นต้น
  2. สีเขียวอมน้ำตาล เช่น พันธุ์ระยอง 5 เป็นต้น
  3. สีน้ำตาลอมเหลือง เช่น พันธุ์ระยอง 9 เป็นต้น
  4. สีน้ำตาลอมส้ม เช่น พันธุ์ระยอง 90 เป็นต้น
  5. สีน้ำตาลอ่อน เช่น พันธุ์ระยอง 7 และระยอง 60 เป็นต้น
  • ลักษณะหูใบ ส่วนของโคนก้านใบที่ติดกับลำต้นมีหูใบ (stipule) มีรูปร่าง ขนาด และสีเฉพาะแต่ละพันธุ์ เช่น พันธุ์ระยอง 72 หูใบมีสีแดงเข้มปลายหูใบงอนขึ้นคล้ายขนตา พันธุ์ระยอง 11 หูใบมีสีเขียวคาดสีแดง และพันธุ์ห้วยบง 60 หูใบมีสีเขียวยาว เป็นต้น
  • ลักษณะทรงต้นหรือการแตกกิ่ง บางพันธุ์ลำต้นเป็นต้นเดี่ยว ไม่มีการแตกกิ่ง บางพันธุ์มีการแตกกิ่งหลายระดับ โดยเท่าที่พบจะไม่เกิน 4 กิ่ง พันธุ์ที่มีการแตกกิ่งมากและแตกกิ่งหลายระดับจะมีลักษณะเป็นพุ่มเตี้ย พันธุ์ที่มีการแตกกิ่งน้อยจะสูง ได้แก่
  1. ทรงต้นแตกกิ่ง 0 – 1 ระดับ เช่น พันธุ์ห้านาที ระยอง 1 ระยอง 7 ระยอง 9 ระยอง 86-13 เกษตรศาสตร์ 72 ห้วยบง 90 และระยอง 72 เป็นต้น
  2. ทรงต้นแตกกิ่ง 1 – 3 ระดับ เช่น พันธุ์ระยอง 11 ระยอง 5 ห้วยบง 60 ห้วยบง 80 พิรุณ 1 และเกษตรศาสตร์ 50 เป็นต้น
  3. ทรงต้นแตกกิ่ง 2 – 4 ระดับ เช่น พันธุ์ระยอง 90 เป็นต้น
  • สีเปลือกหัว เป็นลักษณะที่สังเกตได้ในระยะเก็บเกี่ยว ได้แก่
  1. สีขาวครีม เช่นพันธุ์ระยอง 7 และระยอง 72 เป็นต้น
  2. สีน้ำตาล เช่น พันธุ์ระยอง 11  เป็นต้น
  3. สีน้ำตาลอ่อน เช่น พันธุ์ระยอง 1 ระยอง 5 ระยอง 9 ระยอง 86-13 เกษตรศาสตร์ 50 เกษตรศาสตร์ 72 ห้วยบง 60 ห้วยบง 90 และห้วยบง 80 เป็นต้น
  4. สีน้ำตาลเข้ม เช่น พันธุ์ห้านาที พิรุณ 1 และระยอง 90 เป็นต้น
  • สีเนื้อหัว ได้แก่
  1. สีขาว เช่น พันธุ์ห้านาที ระยอง 1 ระยอง 5 ระยอง 7 ระยอง 72 ระยอง 90 ระยอง 9 ระยอง 11 ระยอง 86-13 เกษตรศาสตร์ 50 เกษตรศาสตร์ 72 ห้วยบง 60 ห้วยบง 90 พิรุณ 1 และห้วยบง 80 เป็นต้น

อ้างอิง[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

  1. ↑ มูลนิธิสถาบันพัฒนามันสำปะหลังแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. สืบค้นเมื่อ 5 มิถุนายน 2564. จาก https://www.tapiocathai.org/C.html
  2. ↑ กรมวิชาการเกษตร. 2552. การจำแนกพันธุ์มันสำปะหลัง. โรงพิมพ์สำนักงานพุทธศาสนาแห่งชาติ.
  3. ↑ กรมส่งเสริมการเกษตร. 2558. คู่มือการจำแนกพันธุ์มันสำปะหลัง. บริษัท ซัน แพคเกจจิ้ง (2014) จำกัด.
เข้าถึงจาก "https://icassava.eng.ku.ac.th/wiki/index.php?title=การจำแนกพันธุ์&oldid=928"